Çocuğunuzu anlamak için önce kendinizi anlamaya çalışmalısınız. Size göre bu hayatta neler doğru, neler yanlış; nasıl bir yaşam tarzına sahipsiniz vb. Sizi yansıtan her şeyi öncelikle belirlemelisiniz ki; aktarırken bunu yaşayarak, gösterirken kendinizle çelişki içerisine girmeyesiniz.
Benliğini bizim ona olan davranışlarımızla inşa eden küçük insanlar, ne zaman sevgi görüp ne zaman görmezden gelindiğine göre davranışları iyi veya kötü olarak kodlarlar. Pekiştirmek her zaman maddi ödüllerle olmadığı için çocuk orada gördüğü sevgiyi de bir pekiştireç gibi kabul ederek “Aa demek ki doğru bir şey yaptım, devam etmeliyim” sinyali alır. Bu yüzden yanlış olduğunu düşündüğümüz bir davranıştan sonra çocuğa gülünmemesi gerektiği söylenir.
Ebeveyn Kabulü ve Çocuk Gelişimi
Çocuklar için en güçlü pekiştireç, biz yetişkinlerde sosyal kabul diye adlandırdığımız ama onların dünyasında karşılığı ebeveyn kabulü olan kavramdır. Çocuğunuzun büyüdüğünde özgün bir birey olabilmesi için sosyal kabulden ziyade kendi kabul sistemini oturtmuş ve sadece el alem için yaşamayan bir birey haline gelmesi gerekir. Fakat işler çocukken pek de böyle yürümüyor; çocuklar için her davranış yapıldıktan sonra ya direkt ya da dolaylı olarak ebeveynin veya bakım veren kişinin vücut dili analizi yapılıyor. “Şimdi annem/babam beni onaylayacak mı? Doğru bir şey mi yapıyorum? Aa buna sinirleniyorlar, demek ki ben de onları sinirlendirmek için yapabilirim” gibi kodlar oluşuyor.
Çocuklarınızı Ne Şekilde Onaylıyorsunuz?
Çocuklarınıza ne gibi durumlarda daha çok sevgi gösteriyorsunuz? Onlara ne mesajı veriyorsunuz, hangi davranışını onaylıyorsunuz? Basit gün içerisinde gerçekleşebilecek bir olayla bu meseleyi biraz daha oturtalım: Çocuğunuz düştü veya canını yaktı ve ağlamaya başladı. Siz de o anda ya görmezden geldiniz, ya çok şımardın dediniz, ya da sarıldınız. Tüm bu davranışların anlamlarına bakalım.
- Görmezden Geliyorum: Bu tür şeylerle nasıl baş edeceğini kendin öğrenmelisin. Evet, bu bir yetişkin olsaydı belki olabilirdi ama çocuk zaten elinden geldiğince her şeyi sizden öğrenecek, problemlerle nasıl baş edilebileceğini sizden izleyerek modelleyecek.
- Çok Şımardın: Duygularını önemsemiyorum, ancak ben istediğim zaman istediğim ölçüde tepkiler ver; bu tepkin yersiz, fazla.
- Sarılmak: Böyle şeyler olabilir, ben senin yanındayım.
Sadece sarılmak bile hiçbir şey söylemeden çocuğa güven duygusunu verir. Unutmayın onlar çocuk; henüz kelimelerin anlamından çok vücut diliyle anlaşma dönemindeler.
Ebeveyn kabulü ve çocuk gelişimi hakkında daha fazla bilgi için Doç. Dr. Saniye Bencik Kangalın yazılarını ve kitaplarını okuyabilirsiniz. Çocuklara duygusal destek sağlama yolları hakkında bir kitaba hemen ulaşmak istiyorsanız buradan size yardımcı olabilirim.
Çocuğunuzu anlamak ve doğru şekilde yönlendirmek için öncelikle kendinizi anlamalısınız. Ebeveyn kabulü, çocuk gelişiminde kritik bir rol oynar. Çocuklarınıza nasıl sevgi gösterdiğiniz ve onların duygusal ihtiyaçlarını nasıl karşıladığınız hakkında daha fazla bilgi edinin.